شوینده‌های طبیعی البسه از دیدگاه طب سنتی ایران

سابقه و هدف: مواد شوینده و پاک‌کننده علی‌رغم فواید زیادی که دارند، در سال های اخیر به علت مصرف گسترده در سراسر دنیا، به عنوان عامل جدیدی برای آلودگی محیط زیست به شمار می‌روند. این ترکیبات به علت فعالیت سطحی، خاصیت شویندگی و پاک‌کنندگی دارند، ولی به آسانی از محیط تجزیه نمی‌شوند. پیش از تولید صابون و مواد شوینده شیمیایی؛ گیاهان، خاکستر و مواد طبیعی گوناگونی برای تولید شوینده ها و صابون مورد استفاده قرار می‌گرفته است که تاثیر بسیار کمی در محیط زیست می‌گذاشته است. خوشبختانه امروزه تمایل به استفاده از منایع طبیعی و گیاهان دارویی در صنایع مختلف از جمله صنعت بهداشتی- آرایشی رشد چشمگیری داشته است. در طب سنتی ایران ترکیبات طبیعی گیاهی، حیوانی و معدنی متعددی برای شستشوی البسه، بدن و مو معرفی شده است که آشنایی با انواع و روش‌های بکارگیری آنها می‌تواند در حفظ طبیعت و محیط زندگی بسیار سودمند باشد. مواد و روش‌ها: این نگارش، به معرفی مواد پاک‌کننده طبیعی عمدتا گیاهی که برای شستن انواع البسه به کار می‌رفته است بر اساس کتب مهم طب سنتی ایران ازجمله قانون ابن سینا می‌پردازد. نتیجه‌گیری: حکمای طب سنتی ایرانی، مواد طبیعی مختلفی را برای پاکیزگی بدن و لباس معرفی کرده‌اند. گیاهان مولد قَلی یا قَلیا به عنوان پایه اولیه تولید صابون مانند اُشنان و تاغ؛ چوبک اشنان، کندش و سطرونیون که ریشه‌ای با خاصیت شویندگی دارند، از آن جمله‌اند. لذا شناسایی این گیاهان به ویژه گونه‌هایی که در کشور ایران می‌روید، می‌تواند زمینه را برای پژوهش و تولید شوینده‌های طبیعت‌دوست ایجاد کند